Ooit was het Limburgse Thorn, ‘het Witte Dorpje’, de woonplaats van Duitse prinsessen. Het zelfstandige mini-staatje werd zelfs geregeerd door een van hen. De tentoonstelling ‘De vergeten prinsessen van Thorn’ in het Limburgs Museum volgt het leven van een aantal van deze prinsessen en geeft een unieke inkijk in het leven van de Europese adel in de achttiende eeuw. Een leven met een voor die tijd grote vrijheid en vol pracht en praal, maar ook een leven in een gouden kooi…
Ministaatje Thorn geregeerd door vrouwen
In de geschiedschrijving zie je maar zelden vrouwen als handelende personen met een eigen identiteit beschreven worden. Het Limburgs Museum doorbreekt met deze tentoonstelling de historische onzichtbaarheid van de vrouw.
Ik vind de vrijheid een groot voordeel. Wanneer men is getrouwd, is men genoodzaakt om onderworpen te zijn, want men heeft een meester gekozen. Het is aangenamer om zelf meester te zijn.
In de achttiende eeuw was het nu Limburgse Thorn een ministaatje in het Duitse Rijk, waarin prinsessen en gravinnen de scepter zwaaiden. Deze hoog-adellijke dames leefden in weelde en stonden 24/7 in de schijnwerpers.
In De vergeten prinsessen van Thorn zie je kunstwerken en objecten uit meer dan vijftig musea uit heel Europa en de VS. Het merendeel, van staatsieportretten tot prachtige jurken en juwelen, was nooit eerder te zien in Nederland.
Aankoop bijzonder schilderij
Speciaal voor de tentoonstelling heeft het Limburgs Museum een 250 jaar oud portret aangekocht van Cunegonda van Saksen (1740-1826). Deze hoogadellijke dame speelde een hoofdrol in de geschiedenis van het ministaatje Thorn, dat 800 jaar lang geregeerd werd door vrouwen. Het portret van Cunegonda krijgt een prominente plek in de tentoonstelling.
Verloofde van de keizer?
Het doek, geschilderd door een onbekende kunstenaar in het midden van de 18e eeuw, toont Cunegonda op een sleutelmoment in haar leven: ze stond op het punt de verloofde te worden van Jozef II, die net was gekozen tot nieuwe keizer van het Duitse rijk. Alles hing af van één ontmoeting. In een brief aan haar broer, te lezen in het Limburgs Museum, schrijft Cunegonda gespannen over de ongewisse uitkomst: ‘Op dit moment, dat wil zeggen 11 uur ‘s ochtends, arriveert het antwoord van Jozef: tralala tralala tra… heb moed, mijn hart, er is geen plek voor zwakte. Enfin, wat zeker is, is dat ik – gelukkig – ben overgeleverd aan de wil van de goede God.’
100.000 Duitse gulden
Tot een huwelijk komt het evenwel niet en Cunegonda wordt géén keizerin van het Duitse Rijk. Als wiedergutmachung spant Maria Theresia van Oostenrijk, de moeder van Jozef II, zich in voor een prestigieuze positie van Cunegonda: vorstin-abdis van Thorn en Essen. Zo’n beetje de meest prestigieuze posities voor een ongetrouwde Europese adellijke vrouw in die tijd. Het Limburgse
‘witte stadje’ Thorn was destijds namelijk een ministaatje in het Duitse Rijk, met louter vrouwen op de troon. Cunegonda wil die troon veroveren en start met hulp van machtige vrienden onder leiding van Keizerin Maria Theresia een campagne die meer dan 100.000 Duitse gulden kost, een vermogen in die tijd. Na een slopende verkiezingsstrijd in 1775 wordt ze inderdaad vorstin-abdis. Cunegonda is één van de drie hoogadellijke vrouwen die centraal staan in De vergeten prinsessen van Thorn. Een gouden pronkkoets, zijden robes, serviezen, juwelen, schilderijen en intieme brieven bieden een prikkelend inkijkje in het leven van de Europese adel in de 18e eeuw. De Thornse prinsessen leidden een leven in voor die tijd grote vrijheid en vol pracht en praal, maar ook een leven in een gouden kooi.
De tentoonstelling De vergeten prinsessen van Thorn is te zien van 3 oktober 2021 tot en met 3 april 2022 in het Limburgs Museum in Venlo. Tickets boek je online via www.limburgsmuseum.nl
